“વનસ્પતિઓના વિવિધ દ્રષ્ટિકોણથી અભ્યાસ સંલગ્ન વિજ્ઞાનને ‘વનસ્પતિશાસ્ત્ર’ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે.
આ વિજ્ઞાન વનસ્પતિઓના ઉદ્ધાર અને જાતિ વિકાસની દ્રષ્ટિએ વનસ્પતિઓની અંતઃસ્થ અને બાહ્ય રચનાઓમાં ફેરફારો પરિણામ કરે છે.
વનસ્પતિની કોષીય રચના વસવાટ, અનુકૂલ પોષણ, પ્રજનન જીવન ચક્ર, મહતાવના અને વર્ગીકરણના માધ્યમથી તેમના કાર્યો અને લાક્ષણિકતાઓની સ્પષ્ટતાઓ પર ધ્યાન આપે છે.
સૌપ્રથમ, જીવંત રૂપ પ્રાપ્ત થતા વનસ્પતિઓ, તેમના સ્વરૂપમાં અને તેમના કાર્યોમાં દ્રશ્યમાન થતા છે.
૧) અસલી વનસ્પતિ
૨) ચલિત પ્રાણીઓ
જ્યારે વનસ્પતિઓ પાણીમાંથી જમીન પર સ્થાનાંતરિત થાય છે, ત્યારે તેઓ અનુક્રમણ કરવામાં અનુક્રમિત અને વિકાસાત્મક ફેરફારો થાય છે. ઉચ્ચ અને વધુ જટિલ સ્વરૂપો પરિણામે, અવાળામાં તમામ વનસ્પતિ સ્વરૂપોના સૃષ્ટિને ધરાવવામાં આવે છે.
વનસ્પતિશાસ્ત્ર અંગ્રેજીમાં ‘બોટની’ તરીકે ઓળખાવવામાં આવે છે.”
